Puchar Francji w piłce nożnej (fra. Coupe de France de football) – cykliczne rozgrywki piłkarskie, organizowane corocznie (co sezon) przez Francuski Związek Piłki Nożnej (FFF) dla francuskich męskich drużyn klubowych (zarówno amatorskich, jak i profesjonalnych).
Rozgrywki o piłkarski Puchar Francji powołano do życia 15 stycznia 1917 w Paryżu w siedzibie Comité français interfédéral (bezpośredniego protoplasty FFF), a z inicjatywą ich zorganizowania wystąpił Henri Delaunay. Premierową edycję przeprowadzono w sezonie 1917/1918, zaś wzięło w niej udział 48 zespołów. 16 inauguracyjnych spotkań I rundy odbyło się 7 października 1917, natomiast w pierwszym finale – rozegranym 5 maja 1918 na paryskim stadionie Stade de la rue Olivier-de-Serres – Olympique de Paris (wówczas pod nazwą Olympique de Pantin) pokonał 3:0 FC Lyon.
6 maja 1927, podczas – rozgrywanego na podparyskim Stade Olympique de Colombes – jubileuszowego 10 finału, główne trofeum zwycięzcy (Olympique Marsylia) po raz pierwszy w historii wręczył ówczesny prezydent Francji Gaston Doumergue. Od tego czasu tradycja ta kontynuowana jest co roku przez kolejnych „ojców narodu” i stanowi jeden ze znaków firmowych Pucharu Francji. Od edycji 2002/2003 cechę charakterystyczną stanowi również termin 1/32 finału, gdyż mecze tej rundy odbywają się w pierwszy weekend stycznia nowego roku (większość w sobotę).
Rozgrywek o Puchar Francji – w przeciwieństwie do ligi – nie odwołano nawet w czasie II wojny światowej. Pierwsze i jedyne ich przerwanie miało miejsce dopiero w sezonie 1991/1992 (odwołanie finału) i było związane z największą tragedią w dziejach francuskiego futbolu. 5 maja 1992 na stadionie Furiani, przed półfinałowym meczem (notabene właśnie krajowego pucharu) pomiędzy SC Bastia i Olympique Marsylia, zawaliła się jedna z trybun (wskutek czego śmierć poniosło 18 osób, a 2.300 zostało rannych). Owego spotkania postanowiono nie rozgrywać, podobnie jak i finału (do którego zakwalifikowało się już wcześniej AS Monaco).
Od pierwszej edycji tych rozgrywek do czasów obecnych mecze finałowe organizowano wyłącznie w Paryżu lub na jego przedmieściach – w sumie na 7 stadionach: Stade de la rue Olivier-de-Serres, Parc des Princes, Stade Bergeyre, Stade Pershing, Stade Olympique de Colombes, Stade de Paris de Saint-Ouen i Stade de France (nieprzerwanie od 1998).
Największą widownię w historii rozgrywek zgromadziło – rozegrane 29 kwietnia 2006 na Stade de France – finałowe spotkanie pomiędzy Paris Saint-Germain i Olympique Marsylia, które z trybun podziwiało 79 061 osób.
Triumfator Pucharu Francji ma zagwarantowane miejsce w Pucharze UEFA (jedno z trzech, które posiada do obsadzenia Francuski Związek Piłki Nożnej (FFF).
Kolejną cechą charakterystyczną Pucharu Francji są – częstsze niż gdziekolwiek indziej – niespodzianki, związane z eliminowaniem faworytów (nierzadko zdecydowanych) przez drużyny z niższych lig i to niemal na każdym etapie rozgrywek. Najwymowniejszym tego przykładem jest awans w sezonie 1999/2000 5-ligowego wówczas Calais RUFC do wielkiego finału – po wcześniejszym wyeliminowaniu m.in. Lille OSC, AS Cannes, RC Strasbourg i Girondins Bordeaux – w którym uległ on 1:2 FC Nantes. Ponadto zespoły amatorskie lub półamatorskie wielokrotnie w historii kwalifikowały się do ćwierćfinału, czy półfinału. Również do samego wielkiego finału docierały mniejsze kluby, często II-ligowe – w ostatniej dekadzie: Nîmes Olympique, En Avant Guingamp, Amiens SC, FC Lorient, SC Bastia, LB Châteauroux, czy CS Sedan.
Finały Pucharu Francji:
1918: Olympique de Pantin : FC Lyon – 3:0
1919: CASG Paryż : Olympique Paryż – 3:2 po dogrywce
1920: CA Paryż : Le Havre AC – 2:1
1921: Red Star Paryż : Olympique Paryż – 2:1
1922: Red Star Paryż : Stade Rennais – 2:0
1923: Red Star Paryż : FC Sète – 4:2
1924: Olympique Marsylia : FC Sète – 3:2 po dogrywce
1925: CASG Paryż : FC Rouen – 1:1 po dogrywce, powtórka 3:2
1926: Olympique Marsylia : AS Valentigney – 4:1
1927: Olympique Marsylia : US Quevilly – 3:0
1928: Red Star Paryż : CA Paris – 3:1
1929: SO Montpellier : FC Sète – 2:0
1930: FC Sète : Racing Paryż – 3:1 po dogrywce
1931: Club Français : Montpellier Hérault SC – 3:0
1932: RC Cannes : RC Roubaix – 1:0
1933: Excelsior Roubaix : RC Roubaix – 3:1
1934: FC Sète : Olympique Marsylia – 2:1
1935: Olympique Marsylia : Stade Rennais – 3:0
1936: Racing Paryż : FCO Charleville – 1:0
1937: FC Sochaux-Montbéliard : RC Strasbourg – 2:1
1938: Olympique Marsylia : FC Metz – 2:1 po dogrywce
1939: Racing Paryż : Lille OSC – 3:1
1940: Racing Paryż : Olympique Marsylia – 2:1
1941: Girondins Bordeaux : SC Fives – 2:0
1942: Red Star Paryż : FC Sète – 2:0
1943: Olympique Marsylia : Girondins Bordeaux – 2:2 po dogrywce, powtórka 4:0
1944: EF Nancy-Lorraine : Stade de Reims – 4:0
1945: Racing Paryż : Lille OSC – 3:0
1946: Lille OSC : Red Star Paryż – 4:2
1947: Lille OSC : RC Strasbourg – 2:0
1948: Lille OSC : RC Lens – 3:2
1949: Racing Paryż : Lille OSC – 5:2
1950: Stade de Reims : Racing Paryż – 2:0
1951: RC Strasbourg : Valenciennes FC – 3:0
1952: OGC Nice : Girondins Bordeaux – 5:3
1953: Lille OSC : FC Nancy – 2:1
1954: Lille OSC : Olympique Marsylia – 2:1
1955: Lille OSC : Girondins Bordeaux – 5:2
1956: CS Sedan : Troyes AC – 3:1
1957: Toulouse FC : SCO Angers – 6:3
1958: Stade de Reims : Nîmes Olympique – 3:1
1959: Le Havre AC : FC Sochaux-Montbéliard – 2:2 po dogrywce, powtórka 3:0
1960: AS Monaco : AS Saint-Étienne – 4:2 po dogrywce
1961: CS Sedan : Nîmes Olympique – 3:1
1962: AS Saint-Étienne : FC Nancy – 1:0
1963: AS Monaco : Olympique Lyon – 0:0 po dogrywce, powtórka 2:0
1964: Olympique Lyon : Girondins Bordeaux – 2:0
1965: Stade Rennais : CS Sedan – 2:2 po dogrywce, powtórka 3:1
1966: RC Strasbourg : FC Nantes – 1:0
1967: Olympique Lyon : FC Sochaux-Montbéliard – 3:1
1968: AS Saint-Étienne : Girondins Bordeaux – 2:1
1969: Olympique Marsylia : Girondins Bordeaux – 2:0
1970: AS Saint-Étienne : FC Nantes – 5:0
1971: Stade Rennais : Olympique Lyon – 1:0
1972: Olympique Marsylia: SC Bastia – 2:1
1973: Olympique Lyon : FC Nantes – 2:1
1974: AS Saint-Étienne : AS Monaco – 2:1
1975: AS Saint-Étienne : RC Lens – 2:0
1976: Olympique Marsylia : Olympique Lyon – 2:0
1977: AS Saint-Étienne : Stade de Reims – 2:1
1978: AS Nancy : OGC Nice – 1:0
1979: FC Nantes : AJ Auxerre – 4:1 po dogrywce
1980: AS Monaco : AJ Auxerre – 3:1
1981: SC Bastia : AS Saint-Étienne – 2:1
1982: Paris Saint-Germain : AS Saint-Étienne – 2:2 po dogrywce, k. 6:5
1983: Paris Saint-Germain : FC Nantes – 3:2
1984: FC Metz : AS Monaco – 2:0 po dogrywce
1985: AS Monaco : Paris Saint-Germain – 1:0
1986: Girondins Bordeaux : Olympique Marsylia – 2:1 po dogrywce
1987: Girondins Bordeaux : Olympique Marsylia – 2:0
1988: FC Metz : FC Sochaux-Montbéliard – 1:1 po dogrywce, k. 5:4
1989: Olympique Marsylia : AS Monaco – 4:3
1990: Montpellier Hérault SC : Racing Paryż – 2:1 po dogrywce
1991: AS Monaco : Olympique Marsylia – 1:0
1992: w związku z tragedią na stadionie w Bastii, finału nie rozegrano
1993: Paris Saint-Germain : FC Nantes – 3:0
1994: AJ Auxerre : Montpellier Hérault SC – 3:0
1995: Paris Saint-Germain : RC Strasbourg – 1:0
1996: AJ Auxerre : Nîmes Olympique – 2:1
1997: OGC Nice : En Avant Guingamp – 1:1 po dogrywce, k. 4:3
1998: Paris Saint-Germain : RC Lens – 2:1
1999: FC Nantes : CS Sedan – 1:0
2000: FC Nantes : Calais RUFC – 2:1
2001: RC Strasbourg : Amiens SC – 0:0 po dogrywce, k. 5:4
2002: FC Lorient : SC Bastia – 1:0
2003: AJ Auxerre : Paris Saint-Germain – 2:1
2004: Paris Saint-Germain : LB Châteauroux – 1:0
2005: AJ Auxerre : CS Sedan – 2:1
2006: Paris Saint-Germain : Olympique Marsylia – 2:1
2007: FC Sochaux-Montbéliard : Olympique Marsylia – 2:2 po dogrywce, k. 5:4
2008: Olympique Lyon : Paris Saint-Germain – 1:0 po dogrywce
2009: En Avant Guingamp : Stade Rennais – 2:1
2010: Paris Saint-Germain : AS Monaco – 1:0
2011: Lille OSC : Paris Saint-Germain – 1:0
2012: 2012: Olympique Lyon : US Quevilly – 1:0
Zdobywcy Pucharu Francji:
Olympique Marsylia – 10 razy – 1924, 1926, 1927, 1935, 1938, 1943, 1969, 1972, 1976, 1989
Paris Saint-Germain – 8 razy – 1982, 1983, 1993, 1995, 1998, 2004, 2006, 2010
Lille OSC – 6 razy – 1946, 1947, 1948, 1953, 1955, 2011
AS Saint-Étienne – 6 razy – 1962, 1968, 1970, 1974, 1975, 1977
Olympique Lyon – 5 razy – 1964, 1967, 1973, 2008, 2012
Red Star Paryż – 5 razy – 1921, 1922, 1923, 1928, 1942
Racing Paryż – 5 razy – 1936, 1939, 1940, 1945, 1949
AS Monaco – 5 razy – 1960, 1963, 1980, 1985, 1991
AJ Auxerre – 4 razy – 1994, 1996, 2003, 2005
Girondins Bordeaux – 4 razy – 1941, 1986, 1987, 2007
OGC Nice – 3 razy – 1952, 1954, 1997
FC Nantes – 3 razy – 1979, 1999, 2000
RC Strasbourg – 3 razy – 1951, 1966, 2001
CASG Paryż – 2 razy – 1920, 1925
CS Sedan – 2 razy – 1956, 1961
FC Sète – 2 razy – 1930, 1934
FC Sochaux-Montbéliard – 2 razy – 1937, 2007
Stade de Reims – 2 razy – 1950, 1958
Stade Rennais – 2 razy – 1965, 1971
FC Metz – 2 razy – 1984, 1988
Olympique de Pantin – 1 raz – 1918
Club Français Paryż – 1 raz – 1931
SO Montpellier – 1 raz – 1929
RC Cannes – 1 raz – 1932
Excelsior Roubaix – 1 raz – 1933
AS Nancy – 1 raz – 1978
Toulouse FC – 1 raz – 1957
EF Nancy-Lorraine – 1 raz – 1944
Montpellier Hérault SC – 1 raz – 1990
Le Havre AC – 1 raz – 1959
SC Bastia – 1 raz – 1981
FC Lorient – 1 raz – 2002
En Avant Guingamp – 1 raz – 2009
google.com